Γονείς με ελικόπτερο: Από καλές προθέσεις σε κακά αποτελέσματα

Στέκεστε πάνω από τον ώμο του παιδιού σας όταν κάνει την εργασία του; Βρίσκεστε να κατευθύνετε κάθε κίνηση των παιδιών σας; «Σήκωσε αυτό, καθάρισε εκείνο, κάτσε όρθια, τελείωσε την εργασία σου, μελέτησε σκληρά, πες ευχαριστώ». Περνάτε ένα μεγάλο μέρος της ημέρας σας έχοντας εμμονή με την επιτυχία των παιδιών σας, όπως θα κάνουν την αθλητική ομάδα ή το σχολείο να παίξουν και θα μπουν στο κορυφαίο κολέγιο που (ναι, εσείς!) πάντα ονειρευόσασταν;

Μισώ να σου το σπάσω, αλλά μπορεί να είσαι γονέας με ελικόπτερο—ένας όρος που χρησιμοποιείται συνήθως αλλά έχει επίσης βάση στην έρευνα για συγκεκριμένες γονικές συμπεριφορές και τις επιπτώσεις τους στα παιδιά.

Οι περισσότεροι γονείς θέλουν το καλύτερο για τα παιδιά τους, και έτσι θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να είναι υπέροχοι πάροχοι και προστάτες. Η βαθιά αγάπη και φροντίδα που έχουν οι γονείς για τα παιδιά τους μπορεί ακόμη και να τους ωθήσει να είναι λίγο υπερβολικοί. Και οι γονείς ελικοπτέρων είναι γνωστό ότι είναι υπερβολικά προστατευτικοί και εμπλέκονται στη ζωή των παιδιών τους.

Ο όρος απεικονίζει μια εικόνα ενός γονέα που αιωρείται πάνω από τα παιδιά του, πάντα σε εγρήγορση, και ο οποίος επιστρατεύεται για να τα σώσει με το πρώτο σημάδι προβλημάτων ή απογοήτευσης. Ο όρος επινοήθηκε για πρώτη φορά το 1990 από τους Foster Cline και Jim Fay στο βιβλίο τους, Γονείς με Αγάπη και Λογική , και απέκτησε συνάφεια με το προσωπικό εισαγωγής κολεγίων που παρατήρησε πώς οι γονείς των υποψήφιων φοιτητών εισήχθησαν στη διαδικασία εισαγωγής.

Γονείς με ελικόπτερο μπορεί να οριστεί με τρεις τύπους συμπεριφορών που παραδειγματίζουν οι γονείς:

• Πρώτον, οι συμπεριφορές αναζήτησης πληροφοριών περιλαμβάνουν να γνωρίζετε το καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών σας και πού βρίσκονται ανά πάσα στιγμή, να τα βοηθήσετε να λάβουν αποφάσεις και να ενημερωθούν για τους βαθμούς και άλλα επιτεύγματα.
• Δεύτερον, η άμεση παρέμβαση σημαίνει άλμα σε συγκρούσεις με τους συγκάτοικοι, τους φίλους, τους ρομαντικούς συντρόφους, ακόμη και τα αφεντικά των παιδιών.
• Τρίτον, ο περιορισμός της αυτονομίας είναι όταν οι μαθητές πιστεύουν ότι οι γονείς τους τους εμποδίζουν να κάνουν τα δικά τους λάθη, να ελέγχουν τη ζωή τους για λογαριασμό τους και να αποτυγχάνουν να υποστηρίξουν τις αποφάσεις τους.

Όλοι θέλουμε να αγαπάμε τα παιδιά μας όσο το δυνατόν περισσότερο και να τα προστατεύουμε από τους κινδύνους της κοινωνίας μας. Ζούμε σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κόσμο και θέλουμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας κάθε δυνατό πλεονέκτημα. Αλλά αν τα πνίξουμε υπερβολικά, μπορεί να έχει μπούμερανγκ. Μια συλλογή ερευνών τα τελευταία χρόνια δείχνει μια σύνδεση μεταξύ της ανατροφής των παιδιών με ελικόπτερο και ζητημάτων ψυχικής υγείας όπως το άγχος και η κατάθλιψη καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και προσπαθούν να τα καταφέρουν μόνα τους.

Οι αρνητικές επιπτώσεις της ανατροφής των ελικοπτέρων

Το 2010, α μελέτη από τον ερευνητή Neil Montgomery, ψυχολόγο στο Keene State College στο New Hampshire, διαπίστωσε ότι οι υπερπροστατευτικοί γονείς μπορεί να έχουν μόνιμο αντίκτυπο στην προσωπικότητα του παιδιού τους παρατείνοντας την παιδική και εφηβική ηλικία. Περίπου 300 πρωτοετείς φοιτητές του κολεγίου ερωτήθηκαν σχετικά με το επίπεδο συμφωνίας τους με δηλώσεις σχετικά με τη συμμετοχή των γονέων τους στη ζωή τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 10 τοις εκατό των συμμετεχόντων είχαν γονείς ελικόπτερο. Η έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι οι μαθητές με γονείς ελικοπτέρων έτειναν να είναι λιγότερο ανοιχτοί σε νέες ιδέες και ενέργειες και ήταν πιο ευάλωτοι, ανήσυχοι, εξαρτημένοι και συνειδητοποιημένοι.

Μέχρι το 2016 μελέτη από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης δημοσιεύθηκε στο Journal of Personality έδειξε ότι τα παιδιά με παρείσακτους γονείς που είχαν υψηλές προσδοκίες για ακαδημαϊκές επιδόσεις ή που αντέδρασαν υπερβολικά όταν έκαναν ένα λάθος, τείνουν να είναι πιο αυτοκριτικά, ανήσυχα ή καταθλιπτικά. Οι ερευνητές το ονόμασαν αυτό ως «δυσπροσαρμοστική τελειομανία» ή μια τάση στα παιδιά των γονέων που χρησιμοποιούν ελικόπτερο να φοβούνται μήπως κάνουν λάθη και να κατηγορούν τον εαυτό τους ότι δεν είναι τέλειοι. Αυτό συμβαίνει επειδή οι γονείς ουσιαστικά –είτε με τα λόγια είτε με τις πράξεις τους– υποδεικνύουν στα παιδιά τους ότι αυτό που κάνουν δεν είναι ποτέ αρκετά καλό.

Άλλο ένα 2016 μελέτη αξιολόγησαν ερωτηματολόγια σχετικά με την ανατροφή των παιδιών που συμπληρώθηκαν από 377 φοιτητές από ένα πανεπιστήμιο του Midwestern. Οι μαθητές απάντησαν σε δηλώσεις σχετικά με το είδος των γονέων που έχουν, πόσο συχνά επικοινωνούν με τους γονείς τους και πόσο παρεισφρύουν οι γονείς τους στη ζωή τους. Οι μαθητές συμπλήρωσαν επίσης μια σειρά από τεστ για να διακρίνουν τις δεξιότητες λήψης αποφάσεων, τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις και τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι υψηλότερες συνολικές βαθμολογίες γονέων με ελικόπτερο συσχετίστηκαν με ισχυρότερα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.

Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, η ανατροφή των παιδιών με ελικόπτερο «σχετιζόταν επίσης με φτωχότερη λειτουργία στη συναισθηματική λειτουργία, στη λήψη αποφάσεων και στην ακαδημαϊκή λειτουργία. Οι συμπεριφορές αναζήτησης πληροφοριών των γονέων, όταν απουσίαζαν άλλες συμπεριφορές [γονικής μέριμνας με ελικόπτερο], συσχετίστηκαν με καλύτερη λήψη αποφάσεων και ακαδημαϊκή λειτουργία».

Επιπλέον, το περιοδικό Γνωσιακή Θεραπεία και Έρευνα δημοσιευμένη έρευνα το 2017 υποδηλώνοντας ότι η ανατροφή των παιδιών με ελικόπτερο μπορεί να προκαλέσει άγχος σε παιδιά που ήδη παλεύουν με ορισμένα κοινωνικά ζητήματα. Ζητήθηκε από μια ομάδα παιδιών και των γονιών τους να συμπληρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους γρίφους σε ένα χρονικό διάστημα 10 λεπτών. Επιτρεπόταν στους γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους, αλλά δεν ενθαρρύνθηκαν να το κάνουν.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι γονείς παιδιών με κοινωνικά προβλήματα άγγιζαν τα παζλ πιο συχνά από ό,τι οι άλλοι γονείς. Αν και δεν ήταν επικριτικοί ή αρνητικοί, παρενέβησαν ακόμη και όταν τα παιδιά τους δεν ζήτησαν βοήθεια. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό δείχνει ότι οι γονείς των κοινωνικά ανήσυχων παιδιών μπορεί να αντιλαμβάνονται τις προκλήσεις ως πιο απειλητικές από ό,τι το παιδί πιστεύει ότι είναι. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να μειώσει την ικανότητα του παιδιού να πετύχει μόνο του και ενδεχομένως να αυξήσει το άγχος.

Πώς λοιπόν όλη αυτή η αιώρηση προκαλεί προβλήματα ψυχικής υγείας στα παιδιά μας;

Πρώτα απ 'όλα, οι γονείς ελικοπτέρων επικοινωνούν με τα παιδιά τους με ανεπαίσθητους (ή όχι και τόσο λεπτούς) τρόπους ότι δεν θα είναι ασφαλή εκτός εάν η μαμά ή ο μπαμπάς είναι εκεί και τα προσέχουν. Όταν αυτά τα παιδιά πρέπει να φύγουν μόνα τους, δεν είναι προετοιμασμένα να ανταποκριθούν στις καθημερινές προκλήσεις. Αυτή η αδυναμία να βρουν δημιουργικές λύσεις και να λάβουν αποφάσεις από μόνοι τους μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ανησυχία, καθώς ο προστάτης τους δεν είναι πλέον κοντά τους για να τους βοηθήσει.

Επειδή αυτά τα παιδιά δεν διδάχτηκαν ποτέ τις δεξιότητες να λειτουργούν ανεξάρτητα και επειδή μπορεί να έχουν τηρηθεί σε ανέφικτα ή ακόμα και «τελειομαντικά» πρότυπα, τα παιδιά των γονέων ελικοπτέρων μπορεί να βιώσουν άγχος, κατάθλιψη, έλλειψη αυτοπεποίθησης και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ένα άλλο θέμα είναι ότι αν αυτά τα παιδιά δεν έχουν βιώσει ποτέ την αποτυχία, μπορεί να αναπτύξουν έναν συντριπτικό φόβο για την αποτυχία και την απογοήτευση των άλλων. Τέλος, αν δεν αφήσουμε τα παιδιά μας να έχουν την ελευθερία να μάθουν για τον κόσμο και ανακαλύψουν τον σκοπό τους Και αυτό που τους κάνει ευτυχισμένους, θα δυσκολευτούν να βρουν την ευτυχία και να ζήσουν μια ισορροπημένη ζωή – όλα αυτά επηρεάζουν την ψυχική τους υγεία.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να κόψουμε τη συνήθεια του ελικοπτέρου

Όλοι οι γονείς γνωρίζουν ότι η ανατροφή των παιδιών δεν είναι εύκολη. Η απόκτηση παιδιών και η ανατροφή τους παρουσιάζει αναρίθμητες προκλήσεις και εκπλήξεις, αλλά και απέραντη χαρά και σύνδεση. Τώρα που γνωρίζουμε ότι η υπερβολική ανατροφή των γονέων οδηγεί μόνο σε περισσότερα προβλήματα για τα παιδιά μας, μπορούμε να κάνουμε τις ακόλουθες προσαρμογές στην γονική μας προσέγγιση:

• Υποστηρίξτε την ανάπτυξη και την ανεξαρτησία των παιδιών σας ακούγοντάς τα και μην πιέζετε πάντα τις επιθυμίες σας πάνω τους.
• Αποφύγετε να κάνετε τα πάντα για τα παιδιά σας (αυτό περιλαμβάνει την εργασία για το σπίτι!). Λάβετε μέτρα για να τους διδάξετε σταδιακά πώς να εκτελούν εργασίες μόνοι τους.
• Μην προσπαθείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να ξεφύγουν από τις συνέπειες των πράξεών τους, εκτός εάν πιστεύετε ότι αυτές οι συνέπειες είναι άδικες ή που αλλάζουν τη ζωή.
• Μην μεγαλώνετε το παιδί σας ώστε να περιμένει να του φέρονται διαφορετικά από άλλα παιδιά.
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να λύσουν τα προβλήματά τους, ζητώντας τους να βρουν δημιουργικές λύσεις.
• Διδάξτε στα παιδιά σας να μιλούν για τον εαυτό τους με σεβασμό.
• Κατανοήστε και αποδεχτείτε τις αδυναμίες και τα δυνατά σημεία των παιδιών σας και βοηθήστε τα να χρησιμοποιήσουν τα δυνατά τους σημεία για να πετύχουν τους δικούς τους στόχους.

Οι γονείς πρέπει, φυσικά, να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για τα παιδιά τους. Οι παρορμήσεις να εμπλακούμε στη ζωή των παιδιών μας προέρχονται συχνά από την αίσθηση του καθήκοντος και της άνευ όρων αγάπης. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτές τις επιθυμίες για να δώσουμε το μέγιστο δυνατό στα παιδιά μας αντιστεκόμενοι στην ανατροφή των παιδιών με ελικόπτερο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κακά αποτελέσματα στην ενήλικη ζωή.

Αντίθετα, προσπαθήστε να αφήσετε τα παιδιά σας να ανακαλύψουν τον εαυτό τους—τις αδυναμίες, τα δυνατά τους σημεία, τους στόχους και τα όνειρά τους. Μπορείτε να τους βοηθήσετε να πετύχουν, αλλά θα πρέπει επίσης να τους αφήσετε να αποτύχουν. Διδάξτε τους πώς να προσπαθήσουν ξανά. Το να μάθετε τι σημαίνει αποτυχία, πώς νιώθετε και πώς να ανακάμψετε είναι ένα σημαντικό μέρος της ανεξαρτησίας στον κόσμο μας.